៣. ភ្លើង LED ឆ្លើយតបនឹងពន្លឺ

មុននឹងចាប់ផ្តើម សូមប្រាកដថាអ្នកមានសម្ភារៈ និងគ្រឿងបរិក្ខាអេឡិចត្រូនិកដូចខាងក្រោមនេះ៖

• ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ BC547: 1 គ្រាប់

• អំពូល LED (Light Emitting Diode): 1 គ្រាប់ (ពណ៌ណាក៏បាន)

  • ចំណាំ: ជើងវែងគឺវិជ្ជមាន (អាណូត +) ហើយជើងខ្លីគឺអវិជ្ជមាន (កាតូត -)។

• រេស៊ីស្តង់ (Resistor):

  • 330 Ohm: ១ គ្រាប់ (សម្រាប់ការពារ LED)

  • 10k Ohm: ១ គ្រាប់ (សម្រាប់ប្រើជាមួយ LDR ជា សៀគ្វីបែងចែកតង់ស្យុង)

• LDR (Light Dependent Resistor / Photoresistor): 1 គ្រាប់

  • ចំណាំ: LDR គឺជាគ្រឿងបរិក្ខាដែលតម្លៃរេស៊ីស្តង់ (Resistance) របស់វាប្រែប្រួលទៅតាមបរិមាណពន្លឺដែលវាទទួលបាន។ ពេលមានពន្លឺភ្លឺ តម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់វា ទាប។ ពេលងងឹត តម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់វា ខ្ពស់។ LDR មិនមានប៉ូលទេ ដូច្នេះអ្នកអាចភ្ជាប់វាបានទាំងសងខាង។

• ថ្មពិល (Battery): 9V មួយគ្រាប់

• ប្រដាប់ភ្ជាប់ថ្មពិល (Battery Clip/Connector): ១ (សម្រាប់ថ្ម 9V)

• បន្ទះសៀគ្វីពិសោធន៍ (Breadboard): ១ គ្រាប់

• ខ្សែភ្លើងតូចៗសម្រាប់ភ្ជាប់ (Jumper Wires): ៥-៦ ខ្សែ

សូមធ្វើតាមជំហានទាំងនេះដោយប្រុងប្រយ័ត្ន៖

1. • ភ្ជាប់ជើងវិជ្ជមាន (+) របស់ LED ទៅនឹងរេស៊ីស្តង់ 330 Ohm រួចភ្ជាប់ទៅនឹងប៉ូលវិជ្ជមាន (+) របស់ថ្មពិល។

   • ភ្ជាប់ជើងអវិជ្ជមាន (-) របស់ LED ទៅនឹងជើង Collector (ជើងកណ្តាល) របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ។

   • ភ្ជាប់ជើង Emitter (ជើងម្ខាងទៀត) របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រទៅនឹងប៉ូលអវិជ្ជមាន (-) របស់ថ្មពិល។

   • ភ្ជាប់រេស៊ីស្តង់ 10k Ohm មួយចំហៀងទៅនឹងជើង Base (ជើងម្ខាង) របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ និងចុងម្ខាងទៀតទៅនឹងប៉ូលអវិជ្ជមាន (-) របស់ថ្មពិល។

   • ភ្ជាប់ LDR មួយចំហៀងទៅនឹងជើង Base របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ និងចុងម្ខាងទៀតទៅនឹងប៉ូលវិជ្ជមាន (+) របស់ថ្មពិល។

   • សាកល្បងៈ

     • ភ្ជាប់ប្រដាប់ភ្ជាប់ថ្មពិលទៅនឹងថ្ម 9V។

     • ឥឡូវនេះ សូម បិទបាំង LDR ឲ្យងងឹត (ឧទាហរណ៍ ដោយប្រើដៃរបស់អ្នក)។ អ្នកគួរតែឃើញថាអំពូល LED រលត់ ។

     • នៅពេលអ្នក យកដៃចេញ ហើយទុកឲ្យ LDR ទទួលបានពន្លឺ (រឺបំភ្លឺវាដោយពិលទូរស័ព្ទ) អំពូល LED គួរតែ ភ្លឺ វិញ។

     • សាកល្បងបំភ្លឺ LDR ដោយភ្លើងពិល ឬដាក់វានៅក្នុងបន្ទប់ងងឹត។

តើមានអ្វីកើតឡើងនៅក្នុងសៀគ្វីនេះ?

១. LDR និងតម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់វា៖

1. • នៅពេលមានពន្លឺ (Light): LDR មានតម្លៃរេស៊ីស្តង់ ទាប (អនុញ្ញាតឲ្យចរន្តហូរងាយ)។

   • នៅពេលងងឹត (Dark): LDR មានតម្លៃរេស៊ីស្តង់ ខ្ពស់ (រារាំងចរន្តមិនឲ្យហូរ)។

២. សៀគ្វីបែកចែកតង់ស្យុង (Voltage Divider)៖

1. • សៀគ្វីដែលផ្សំពី LDR និង រេស៊ីស្តង់ 10k Ohm ត្រូវបានគេហៅថា សៀគ្វីបែកចែកតង់ស្យុង។ វ៉ុលនៅចំណុចកណ្តាលរវាង LDR និងរេស៊ីស្តង់ 10k Ohm នឹងប្រែប្រួលទៅតាមតម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់ LDR។

៣. ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ BC547

• យើងប្រើ ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ ជាកុងតាក់អេឡិចត្រូនិច។ ចរន្តតិចតួចដែលហូរចូលទៅកាន់ Base របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ អាចបញ្ជាឱ្យត្រង់ស៊ីស្ទ័រដំណើរការ (ON: បើក /ភ្ជាប់) ឬមិនដំណើរការ (OFF: បិទ /ផ្តាច់)។

• នៅក្នុងសៀគ្វីនេះ នៅពេលដែល LDR ត្រូវបានបិទបាំង (ងងឹត) តម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់វាកើនឡើង ធ្វើឱ្យចរន្តហូរទៅកាន់ Base របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រមានតិចតួច ដែលបណ្តាលឱ្យត្រង់ស៊ីស្ទ័រ OFF ហើយ LED មិនភ្លឺ។

• នៅពេលដែល LDR ទទួលបានពន្លឺ តម្លៃរេស៊ីស្តង់របស់វាថយចុះ អនុញ្ញាតឱ្យចរន្តហូរទៅកាន់ Base របស់ត្រង់ស៊ីស្ទ័រគ្រប់គ្រាន់ ធ្វើឱ្យ ត្រង់ស៊ីស្ទ័រ ON ហើយ LED ភ្លឺ។

៤. រេស៊ីស្តង់ 330 Ohm៖ នៅតែមានតួនាទីការពារ LED កុំអោយឆេះខូច ដោយធ្វើការកំណត់បរិមាណចរន្តអគ្គិសនីដែលហូរឆ្លងកាត់ LED ឲ្យនៅត្រឹមកម្រិតសុវត្ថិភាព។